نهضت حسینی، حماسه ای مقدس

بسم الله الرحمن الرحیم

مقدمه

تلاش می­کنیم در ایام سوگواری سالار شهیدان، حضرت امام حسین (ع) به تبین بیشتر و بهتر قیام تاریخ ساز و بیدارکننده جهانیان بپردازیم، ان شاالله.

موضوع این بحث، حماسه­ ی حسینی است. حماسه، یعنی شدت و صلابت و شجاعت است.

 امام حسین علی بر خلاف همه ­ی داستان ­های حماسی موجود تنها قهرمان و شخصیت حماسی برای یک گروه و قوم خاصی  نیست بلکه او یک شخصیت حماسی است، اما نه حماسه­ ی قومیت، بلک حماسیه بشیریت است.سخنش، عملش، حادثه ­اش و همه چیزش هیجان و تحریک است، القای نیروی اسلام است. در تاریخ بشریت، از نظر شدت حماسی بودن و از نظر علوّ حماسه­ ی انسانیت – نه قومیت – یک شخصیت حماسی مثل او نمی توان پیدا کرد و به همین دلیل؛ او و حماسه ­اش هر دو بی­ نظیرند و متآسفانه ما مردم هیچ کدام را نشناخته­ایم.

حماسه­ ی حسینی، همان حادثه­ ی عاشورا است که دو صفحه دارد: یکی سفید و نورانی و دیگری سیاه و ظلمانی، که هر دو صفحه­ اش یا بی­ نظیر است یا کم نظیر. صفحه ­ی سیاه این حادثه، مملو است از جنایت، کشتن عده­ای بی­گناه، حتی طفل شیرخوار، تاختن اسب بر بدن شهدا، آب ندادند به تشنگان، شلاق زدند زن و بچه، سوار کردن اسیر بر شتر بی­ جهاز و ..   قهرمانان حادثه در این نگاه و در این صفحه، یزدید و شمر و عمرسعد و عبید..الله زیاد می­باشند. در این جا بشریت سرافکنده است و برای آن شعری جز رثا و مصیبت، سزاوار نیست. اما این حادثه صفحه­ ی دیگری هم دارد که قهرمان آن حسین (ع) است آن چه در این صفحه می­گذرد، حماسه و افتخار و نورانیت است، تجلی حقیقت و انسانیت و حق پرستی است. آن­جاست که بشریت حق دارد به خود ببالد. آن فرشتگانی که فقط صفحه­ ی سیاه بشریت را می­دیدند، نسبت به مقام خلیفته ­اللهی آدم بر روی زمین به خداوند سبحان اعتراض کردند. اما خداوند، این صفحه را هم می­دید. اما باید از خود پرسید که چرا باید حادثه­ی کربلا را همیشه از نظر صفحه­ی سیاهش مطالعه کنیم، در حالی که جنبه­ی حماسی آن صد برابر بر جنبه­ ی جنایی­ اش برتری دارد. پس باید اعتراف کنیم که ما هم یکی از جنایت کنندگان بر امام حسین (ع) هستیم که از این تاریخچه فقط یک صفحه ­اش را می­خوانیم؛ در حالی که پیش از این مردم و مرثیه­ خوان­ ها چنین نبودند. دعبل خزاعی طوری مرثیه می­گفت که تخت خلفای اموی و عباسی را متزلزل می­کرد.

اما این مصیبت را باید مخلوط با حماسه دید و خواند و این مصیبت و رثا باید زنده بماند، اما به صورت رثای یک قهرمان نه رثای یک آدم نفله شده ­ی بیچاره و مردم باید در رثای یک قهرمان بگریند تا احساسات قهرمانی پیدا کنند، تا آزادیخواه شوند و بفهمند که عزت نفس یعنی چه.

حماسه­ ی مقدس

از صفحات روشن نهضت حسینی، مقدس بودند آن است که حماسه­ ی مقدس دارای شرایطی است که همگی در نهضت امام حسین جمع شده است.

1-      نهضت نباید به خاطر منافع فردی باشد و می­بینیم که امام حسین (ع) فقط برای اصلاح اجتماع و اصولاً به خاطر حفظ انسانیت قیام کرد.

2-      حرکت نهضت باید با بینش و درک قوی تؤام باشد و حقایقی را ببیند که مردم عادی نمی­بینند. این مسأله در نهضت عاشورا کاملاً مشهود است. چون این مردم بعد از این نهضت تازه متوجه شدند امیرشان، یزید کیست و چه می­کند.

3-    نهضت باید تک باشد؛ یعنی مانند برقی باشد در ظلمات، و ندایی باشد در سکوت مطلق. در این رابطه،خود حضرت (ع) میفرماید: «دیدم امت جدم را فساد فرا گرفته و جز امر به معروف و نهی از منکر، قصدی در قیام من وجود ندارد»

روح بزرگ و مقدس

علاوه بر نهضتت، مسأله عظمت و تقدس را از جنبه­ ی فردی در شخصیت خود امام حسین (ع) نیز می­توان بررسی کرد. روح مرد بزرگ، صاحب حماسه است؛ خواه برای خودش کار کند یا برای یک ملت، یا برای انسانیت و یا حتی بالاتر از آن، خود را خدمتگزار هدف­های کلی خلقت بداند که اسم آن را رضای خدا می­گذاریم. نادرشاه، اسکند و ناپلئون همگی نمونه­ هایی از یک روح بزرگند، اما مقدس نیستند، زیرا آن­ها به وجود آورنده­ ی حماسه ­ی فردی هستند؛ یعنی منشأ آن حماسه­ افرینی­ ها، خودخواهی و جاه­ طلبی است. به همین علت، مثلاً اسکندر برای یونان یک قهرمان محسوب می­شود و برای ایران یک جنایتکار.

امام حسین (ع) یک روح بزرگ و مقدس است. روح که بزرگ شد، جسم به زحمت می­افتد و اگر روح کوچک بود، تن آسایش می­یابد. روح کوچک، مطیع تن است و به دنبال خواهش ­های تن می­رود و برای یک لقمه نان،  ذلیل می­شود. اما روح بزرگ به تن، نان جو می­خواراند، بعد هم بلندش می­کرد که شب­ زنده­ داری کند. سر در تنور می­برد که دیگر در کار یتیمان و بیوه­ زنان تقصیر نکند. ارزو می­کند در راه هدف­ های الهی فرقش شکافته شود و بعد هم خدا را شکر می­کند. آن تنی که زیر سم اسب­ ها لگدمال می­شود، جریمه­ ی یک روح بزرگ را می­دهد.

شهید جاودانه است

علت این که دور شهید را هاله ­ای از قدس گرفته، این است که روحی بزرگ دارد. روحی با هدف مقدس که برای خود کار نکرده، بلکه در راه حق و حقیقت قدم برداشته، در راه عقیده­ای مقدس کشته شده و به خون خود ارزش داده است. کسی به پول خود ارزش می­دهد وبجای ذخیره در بانک، آن را در راه­ های خیر مصرف می­کند. کسی به فکر خود ارزش میدهد و کتاب می­نویسد و..، یکی هم به خون خود ارزش می­دهد و جان خود را در راه بشریت، فدا می­کند. مسلماً خدمت شهیدبالاتر است؛ زیرا او راه را بر کرده و با هدیه­ ی آزادی و عدالت، باعث شده تا دیگران بتوانند به کار خود ادامه دهند. شهید، شمع تاریخ است که خود می­سوزد و به دیگران نور می­دهد. شهید سه خصوصیت دارد. یکی این که در راه هدف مقدس کشته می شود، دیگر این که جاودانگی می­یابد، سوم این که نورانیتی به محیط جامعه می­بخشد... خون شهید به زمین نمی­ریزد، بلکه هزار برابر می­شود و رگ­های دیرگان برای همیشه جریان می­یابد و این به معنای جاوید شدن خون شهید است و این معنی این که شهدا حماسه می­آفرینند.

مطالب فوق برگرفته شده از کتاب حماسه­ی حسینی شهید مطهری است. که تلاش شد به صورت خلاصه آورده شود.